19. Yüzyıla Ait Bir İhtisab Defteri Değerlendirmesi

II. Mahmut'un yeniçeri ocağını kapatarak yeni bir ordu kurduğu devrelerde bu yeni ordunun finansmanına yöneltilen ihtisab vergileri, kurulan İhtisab Nezareti denetiminde yeni düzenlemelerle örgütlenmeye çalışılmış, 1830'lardan sonra kademeli olarak kaldırılmış, 1854 yılında adı geçen nezaret de kaldırılarak bu alana ait iş ve işlevler çeşitli kurumlar arasında dağıtılmıştır. Eski adıyla Başbakanlık Osmanlı Arşivleri'nden bir defterin incelediği bu çalışmada, İstanbul başta olmak üzere, Anadolu ve Rumeli bölgelerine girip-çıkan hammadde ve emtiadan alınan ihtisab vergilerini, ilgili malların satışından elde edilen vergilerin tahsil edildiği meslek kolları ve dükkânları izlenmeye çalışılmıştır.