Aşkın Ekolojisi _{Çevre Bilincinin Metafizik Boyutları}

Çevre bilinci edinmenin şehirle başlayan sürdürülebilir bir yaşam modeli olmadığını, insan olmakla başladığını medeniyet tarihinin kilit noktalarından örneklerle görmek mümkün. Bugün çevre-mimari-teknoloji döngüsüne sıkıştırdığımız âlem algısını yeniden gözden geçirmemizin vakti geldi.

Mim Kemal Öke, “3A Denkliği” adını verdiği Allah-Âlem-Âdem birlikteliğini yürünecek doğru yolun bir haritası olarak sunuyor. Nedir 3A? İnsanın yaşadığı, irtibatlı olduğu çevreyi âleme çeviren; en küçük canlıdan cansız taşlara kadar her şeyi insana, bütünüyle göbek bağıyla bağlı olduğunu gösteren sistemdir. Aynı zamanda yeryüzünü de bir ayna kabul ederken ışığın kaynağına işaret eder.

Bu bakışın tasavvuftaki âlem algısıyla kesiştiğine işaret eden Öke, “Şehir imajı İslam uygarlığında cennet tasavvurunun bir yansımasıdır,” diyor ve mimarlığı ekolojik bağlamda yeniden yorumluyor. Mekân tasavvuru üzerine ıskalanmayacak tespitlerin yer aldığı Aşkın Ekolojisi, hümanizmden sanayi devrimine, tekdüze yorumları sarsacak ciddi bir bilim tarihi eleştirisi de yapıyor.