Atatürk Dönemi Türkiye - Arnavutluk İlişkileri (1920-1938)

Balkanlarda "Şark meselesi" nedeniyle en fazla toprak kaybına uğrayan Türkiye ve Arnavutluk yaklaşık 500 yıl kader birliği yapmıştır. Her iki devlet, I. Dünya Savaşı sürecinde gizli anlaşmalarla pazarlık konusu yapılmış ve savaş sonrası emperyalist devletler ya da onların uzantılarınca haksız ve hukuksuz bir şekilde işgal edilmiştir.

Türkiye ve Arnavutluk'ta işgallerini sürdüren Yunanistan'a karşı Mustafa Kemal Paşa'nın Anadolu ve Arnavutluk cephesini kuvvetli tutma stratejisinin gereği olarak Türkiye'den Arnavutluk'a askeri deste verilmesiyle Türkiye ve Arnavutluk'ta işgallere karşı eş zamanlı mücadele başlamıştır.

İstiklal Mücadelesi sonrası Atatürk liderliğinde Türkiye, tam bağımsız politikayla millet egemenliğine dayalı bir rejim belirlerken Arnavutluk İtalya ile yaptığı anlaşmalarla bu ülkeye bağımlı hale gelmiş ve bu durum II. Dünya Savaşı'nın daha başında İtalya'nın Arnavutluk'u işgaliyle sonuçlanmıştır.

Atatürk döneminde Türkiye, Arnavutluk için model olmuş, 1920'li ve 1930'lu yıllarda Türk milletinin yaptığı savaş ve reformlar, Mustafa Kemal'in adı ile Arnavutluk'ta o kadar özdeşleşmiştir ki bu süreçte Türkiye'nin tecrübeleri, Arnavut gazetecilerden biri tarafından "Atatürk deneyi" olarak adlandırılmıştır. Atatürk dönemi Türkiye'nin kurtuluş-kuruluş sürecinde ve devamında ne kadar şansıl olduuğ "Arnavutluk deneyi" incelendiğinde daha iyi anlaşılmaktadır.