Buhranlarımız ve İçtimai Hayatımız

Osmanlı'nın en zor döneminde sadrazamlık
yapmış çok önemli bir devlet adamı olarak,
o zamanlardan bu zamanlara uzanan geri
kalmışlığımızın sebeplerini kendi bilgi, tecrübe
ve düşünceleriyle izah etmeye çalışmış,
çok önemli tespitler yapmış. Özellikle
kuralsız, orantısız ve düşüncesizce hayata
geçirilen batılılaşma faaliyetlerinin kusurları
ve zararlarını acı tecrübeler olarak paylaşmış,
belki bugünkü idarecilerimize bile
yol göstermeye çalışmıştır.