Ermeni Devrimci Federasyonu _{(Taşnaktsutyun) Kısa Tarihi 1890-1915}

Ermeni sorunu, üzerinde çalışılması zor bir konudur. Zira meseleye dair külliyatın çok büyük kısmı gerek Türk, gerekse Ermeni milliyetçi resmi tarih yazımlarının abartılı ve kutuplaştırıcı yaklaşımlarıyla maluldür. Sorun, büyük oranda resmi tarih kavramının anlamına uygun olarak her iki tarafın hakim güçlerinin güncel siyasal amaçları doğrultusunda işlene gelmiştir. Konu, iki tarafın günlük siyasal söylemlerinde önemli bir yer tutmakta bu yüzden de meselenin en azından bazı yönleri tarihinin yargısına terk edilerek geride bırakılamamakta ve her iki tarafta bu söylemlerin etkisinde kalan çok büyük kitleler birbirlerini topyekun düşman addetmeyi sürdürmektedirler.

Ermeni meselesine yaklaşınca en doğru yolu tutturabilmek insanlık tarihini parçalarının özgünlükleriyle birlikte bir bütün olarak ele alan diyalektik materyalist ve halkların acılarını birbirinin karşısına koymayan, yarıştırmayan, bu acıları ortak acılar olarak gören enternasyonalist bir bakış açısına sahip olmakla ve bu yaklaşımı oluşmuş siyasal atmosferin tüm olumsuz etkilerine göğüs gererek sürdürmekle mümkündür.

Afşin Burak Umar'ın çalışması işte böylesi bir yaklaşımın ürünüdür. Umar, meselenin temel aktörlerinden biri olan Ermeni Devrimci Federasyonu'nun (Taşnaktsutyun) ortaya çıktığı koşulları ve örgütün 1915'te kadar olan tarihini incelerken, hem Taşnaktsutyun'u hem de meselenin diğer ana aktörlerini son derece dürüstçe ele almakta, tarafların birbirleriyle olan olumlu-olumsuz ilişkilerinin nedenlerini makul ve gerçekçi bir biçimde ortaya sermektedir. Bu yöntem bilimsel açıdan doğruluğunun yanında, halklar arasındaki duvarların yıkılmasına da en fazla katkıyı sunacak yöntemdir.