Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Hesap Planı Uygulamaları _{TMS/TFRS ve Bobi FRS Kapsamında Açıklamalar ve Örnekler}

İşletmelerin bir muhasebe sistemi oluşturabilmeleri, sunulan finansal bilgilerin gerçeğe ve ihtiyaca uygun, anlaşılabilir, doğrulanabilir ve karşılaştırılabilir olma niteliklerinin arttırılması, işletmeler tarafından kullanılan hesaplarda ve muhasebeleştirme esaslarında tekdüzenin sağlanması ve işletmelerde denetimin kolaylaştırılması amacına hizmet etmektedir.

Ülkemizde standartlara uygun raporlamada yaşanan problem nedir?

Ülkemizde TMS/TFRS ve BOBİ FRS'lere uygun raporlama, yasal kayıtlara göre hazırlanmış finansal tabloların, finansal raporlama standartlarına uygun hale dönüştür ülmesi biçiminde gerçekleşmektedir. Ancak bu, uygulamalarda bazı aksaklıklara neden olmakta, meslek mensuplarının uluslararası formlarda finansal tablo hazırlama yetisini kazanma olanağını ertelemektedir.

Çözüm nedir?
Dönem içinde işlemler gerçekleştiğinde bu standartlara göre gerekli kayıtların yapılması ile bu problem çözülebilir. Kayıtlardan elde edilen bilgilerle raporların hazırlanması daha kolaydır, bu şekilde hazırlanan finansal tablolar daha doğrudur, daha sağlıklı bilgi verir.

Standartlara uygun raporlama için kayıtlar mevcut hesap planımız ile yapılabilir mi?
Ülkemizde 1994 yılından bu yana, yasal kayıtlarda zorunlu olarak uygulanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ( MSUGT) kapsamındaki Tekdüzen Hesap Planı(THP) standartların gereklerini karşılamamaktadır. Yasal kayıtlarda kullanılan Tekdüzen Hesap Planı, vergi kanunlarındaki değerleme esasları paralelinde kullanılmış ve vergi muhasebesi anlayışına hizmet etmiştir.

Standartlara uygun raporlama için hangi hesap planı kullanılmalıdır?
Kamu Gözetimi Kurumu(KGK) tarafından hazırlanan ve standartların gereklerini karşılayan “Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Hesap Planı» taslağı ile standartların gereklerine uygun kayıtların yapılması mümkün hale gelmiştir. Bu Standart Hesap Planı(SHP)”, finansal kuruluşlar dışındaki bilanço esasına göre defter tutan tüm işletmelerin ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte olup, işletmelerin muhasebe kayıtlarını geçerli finansal raporlama çerçevesine göre tutmalarına olanak sağlamaktadır

Standart hesap planı (shp) ile yasal defterlere kayıt yapabilir miyiz?
Halen yasal defterlere kayıtların THP'na göre yapılması gerekmektedir. SHP kullanılarak yasal kayıtlar yapılamaz. Ancak, - Sermaye piyasası mevzuatına göre; Standartlara uygun raporlama yapabilmek, MSUGT çerçevesinde hazırlanmış finansal tablolar arasında ilişki kurabilmek için Sermaye Piyasası Muhasebe Defteri tutarlar. Muhasebe kayıtlarından, standartlara göre hazırlanan finansal tablolardaki tutarlara ulaşılırken yapılan tüm açılış ve cari dönem düzeltme ve sınıflandırma kayıtlarının Sermaye Piyasası Muhasebe Defteri'ne ayrı ayrı kaydedilmesi gerekir. -KGK'nın 2019 yılında revize ettiği «Finansal Tablo Örnekleri ve Kullanım Rehberi”ne göre, Standartlara uygun raporlama yapabilmek için gerekli kayıtları, gerekli düzeltme işlemlerini ticari defterlerinden ayrı bir şekilde kaydedip saklarlar ve gerektiğinde ibraz ederler.

Buna göre standartlara uygun raporlama yapacak işletmeler çift kayıt mı tutacak?
Evet, halen mevcut düzenlemelerimize göre, Standart Hesap Planı, yasal defterlerin dışındaki bir deftere standart gereklerini karşılayan kayıtların yapılması için kullanılabilecektir. Ancak Maliye Bakanlığı tarafından kabul görmesi halinde, yasal defterlere yapılan kayıtların da bu Hesap Planı çerçevesinde yapılması ve Ülkemizde 1994 yılından bu yana kullanılan Tekdüzen Hesap Planı'nın yerini alarak çifte kayıt yapma zorunluluğunun ortadan kalkması mümkün olacaktır

Hem yasal kayıtların, hem de standartlara uygun kayıtların aynı hesap planı ile kaydedilmesi mümkün değil mi? tek hesap planı kullanılamaz mı?
Yasal defterlerdeki kayıtların Standart Hesap Planı çerçevesinde yapılmasına izin verilirse, çift kayıt tutma zorunluluğu ortadan kalkacaktır. Tek hesap planı kullanılabilir çünkü, Standart Hesap Planı , Tekdüzen Muhasebe Sistemi dahil bütün finansal raporlama çerçeveleri kapsamında, ticari karını hesaplamak ve raporlamak için ihtiyaç duyulacak tüm hesaplara yer vermiştir. Ticari karından vergi matrahının hesaplanması mükellefin sorumluluğundadır ve tüm ülkelerde olduğu gibi bu hesaplama, vergi beyannamesi ekinde yapılır.