İttihat - Terakki'nin Sorgulanması ve Yargılanması

İttihat-Terakki Cemiyeti istibdat rejimine karşı kuruldu. Yeraltında gizli olarak çalıştı. Hürriyet, adalet ve kardeşlik gibi kavramları kullandı. Gençler ve subaylar arasında taraftar buldu. Balkan dağlarında çetecilik ve komitacılık yöntemlerini öğrendi. Dağa adam kaldırıp suikastler düzenlendi. Abdülhamid'e meşrutiyeti zorla ilan ettirdi. 31 Mart isyanını bastırıp Sultan Ablüdhamid'i tahtından indirdi. Bab-ı Ali baskınları ile hükümet devirdi. Seçimler kazandı. Kısaca İttihatçılar, mücadelenin her yöntemini kullanarak ve feleğin her türlü çemberinden geçerek iktidara geldiler.

İçlerinde kişisel menfaat peşinde koşmayanları, vatansever duygular taşıyanlar olduğu gibi, Paris ve Selanik çevresinden gelip her türlü yolsuzluğa bulaşanlar da vardı. İktidara gelince İmparatorluğun realitesi ile karşılaştılar. Tecrübesiz idiler. Koskoca imparatorluğu tarihin en uzun ve kanlı savaşına sokarak dört senede yele verdiler. Savaş oyununu kumar gibi oynayıp kaybettiler. Hem imparatorluğu hem kendilerini mahvettiler. İttihatçılar nasıl feleğin her türlü çemberinden geçerek iktidara geldilerse, ateş çemberlerinden geçe geçe tükendiler. Komisyonlarda sorgulandılar, Divan-ı Harp Mahkemelerinde yargılandılar. Kimi mahkum, kimileri idam oldular. Kimileri de Ermeni kurşunlarıyla can verdiler. Sürgünleri gördüler. Kısaca belirtmek gerekirse İttihat-Terakkinin ve İttihatçıların bu macereları, günümüze de ışık tutacak tarih dersleri ile doludur.
(Kitabın İçinden)