Kolektif Belleğin İnşası _{Tarih İçerikli Televizyon Dizileri ve Belgeselleri Üzerinden}

Kolektif bellek; korku, heyecan, kaygı içeren duygu yüklü olayları barındırır ve bellekten silinmez. Geçmişte yaşanılan kötü olaylar hafızadan ne kadar çıkarılmak istense de olayın heyecan ve korku yüklü olması o olayın bellekten silinmesini engeller. Dışarıdan gelen küçük bir etki veya bir belirti belleğimizde saklı olanı refleksi bir hareket gibi hatırlamamızı sağlar. Unuttuğumuzu zannettiğimiz bir olay birden bire canlanır ve hatırlanır. Bu hatırlama önce parça parçadır, bir filmin sekansları gibi. Daha sonra bu parçalar birleşir ve bütünü oluşturur.
Geçmişteki olayları yaşayanların yanında, yaşamayan nesillere de olayları öğretme, gösterme kolektif belleğin oluşumuyla, inşasıyla mümkündür. Geçmişte yaşanan özellikle acı olayların yeni nesiller tarafından da bilinmesi ve nesilden nesle aktarılmasıyla inşa edilen kolektif bellek, aynı zamanda tarihin de yeniden inşasıdır ve bu da daha çok geçmişe ait siyasi ve ideolojik içeriklidir. Siyasi ve ideolojik içerik taşıyan kolektif bellek, toplumun veya grubun yaşanan olayları unutmaması ve gerektiğinde kullanması için vardır. Diğer taraftan da geçmişte yaşanmış acı olayların tekrarlanmamasında etkili olabileceği söylenebilir.

Dr. Levent Doyuran