Modernleşme Dönemi Osmanlı Siyasi Metinleri

Türkiye'nin modernleşme sürecini belirleyen siyasi metinler nelerdir?

Akademisyen / yazar Mehmet Yıldız, Sened-i İttifak, Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı ve Kanun-ı Esasi olarak sıralanan belgelerle dört belge daha eklemişti. Bunların birincisi, Hüccet-i Şer'iyye'dir. İkinci belge, Müslümanların Gayrimüslümlerden üstünlüğü anlayışını simgeleyen cizyenin, iane-i askeriyeye çevrilmesiyle ilgili Meclis-i Meşveret mazbatası ve bunu karara bağlayan iradedir. Üçüncü belge, Sultan Abdülazizi'in, Şura-yı Devlet ve Divan-ı Ahkam-ı Adliye'nin açılışında irad ettiği mutkudur. İlave edilen son belge ise, Mahmud Nedim Paşa tarafından Adli Islahat Fermanı'dır.

Yıldız, modernleşme süreci siyasal metinlerinin en bariz simgeleri durumundaki belgeleri sosyal bilimlerin belirli bazı disiplinlerinde standartlaştırma eğilimindeki transkripsiyon anlayışı içinde ve orjinal suretleriyle birlikte toplu halde yayımlamakta; mümkün olduğunca güvenilir ve noksansız bir referans niteliği taşıyan çalışma ile mevcut literatüre yeni bir katkı yapmaya çalışmaktadır.

Yıldız'ın çalışmasını zenginleştiren bir başka hususiyet de; söz konusu belgelerin yeniden incelenerek tam metinlerinin ve transkripsiyonlarının tek bir kitapta toplamış olması, her bir belge transkripsiyonunun başına olabildiğince akademik nitelikli kısa tanıtım yazıları yerleştirilmesi; titizlikle yaptığı transkripsiyonlarda, birden fazla sureti karşılaştırarak tespit ettiği farklılıkları dipnotlarda bizlere sunmasıdır.