Mudanya Mütarekesi

1. Dünya savaşı sonrasında, emperyalist batının Türkiye üzerindeki emellerini gerçekleştirmek amacı ile Mondros Mütarekesi'ni bir fırsat telakki etmesi sonucu; kendisini dört yıl sürecek zorlu bir mücadelenin içinde bulmuş olan Türk milleti, İtilâf Devletleri ile hesaplaşabilme imkânını Mudanya Mütarekesi ile yakalayabilmişti. Mudanya Mütarekesi, Türk Milli Mücadelesi'nin başarıları üzerine oturtulacak bir oluşum olmakla birlikte, nihâi barış antlaşmasının temellerini de oluşturmuştur. Bu bağlamda, Türk bağımsızlığının İtilaf Devletlerince onaylanışının onurlu bir belgesi olarak da, tarihteki mümtaz yerini almıştır.

Türkiye'nin yeniden yapılanma sürecindeki önemine binaen, yapılmış olan akademik çalışmalarda Trakya'nın teslimi konusu ile birlikte ele alınmış olması bizi bu çalışmayı yapmaya sevk etmiştir.

Yaptığımız akademik çalışmada bilimsel metodlar içerisinde, kritikçi bir yaklaşımla konular ele alınmıştır. Tarihi olaylar bir bütünlük içerisinde kronolojik sıra takip edilerek incelenmiştir.

Mudanya Mütarekesi'ni kendisinden önce yapılan mütareke teklifleri ile birlikte determinist bir çerçevede ele almayı uygun bulduk. Birinci bölümde; Sakarya Savaşı'ndan Büyük Taarruza kadar geçen süreyi, diplomatik ilişkiler ve mütareke teklifleri ile birlikte inceledik. İtilâf Devletleri'nden özellikle İngiltere'nin mütarekeye bakışı ve ilerideki tekliflerini temellendirmesi açısından bu dönemi incelemeyi gerekli gördük.

İkinci bölümde; Büyük Taarruz ile birlikte İngiltere'nin Yunanistan'ı kurtarma çabalarından birisi olarak kabul edilen Eylül 1922'de yaptığı Mütareke teklifini konu edindik.

Üçüncü bölümde; Türk ve İngiliz kumandanlar arasında başlayan ilk temaslar ile İtilâf Devletleri'nin Türk zaferini değerlendirişini ele aldık. Buradan hareketle İtilâf Devletleri temsilcilerinin Mustafa Kemal Paşa nezdinde yaptıkları Mütareke girişimlerini Avrupa'daki yansımaları ile birlikte karşılaştırdık.

'Çanakkale Olayı'nı da yine ATASE ve BOA'daki belgelerine davalı olarak değerlendirdik.

Dördüncü bölümde ise; Türk tarafının, yapılan mütareke teklifi doğrultusunda görüşmelere hazırlanışını inceledik. Aynı şekilde İtilâf Devletleri'nin ve Yunanistan'ın bu konudaki hazırlıklarını aktarmaya çalıştık.