Stadiasmus Patarensis –Itinera Romana Provinciae Lycie- Likya Eyaleti Roma Yolları

Akdeniz Üniversitesi himayesinde Patara antik kentinde sürdürülen arkeolojik kazılar sırasında 1994 yılında gün yüzüne çıkarılan ve genelde bir yol listesini içeren monumental anıt, yol uzunluklarını Eski Yunan ölçü birimi STADION ile vermektedir. Bu kendine özgü durumu nedeniyle “Stadiasmus Patarensis” (Patara Stadiasmos'u) olarak tanımlanan belge, Eskiçağ araştırmaları tarihinde tekil bir buluntu olup, antik ulaşım ve seyahat (itineraria) tarihinin en eski örneği olma özelliğini de taşımaktadır.
Patara Stadiasmos anıtı, Roma İmparatoru Claudius'un Likya Eyaleti'nde yaptırdığı devlet yollarının bir listesi, yani envanteridir. Bundan dolayı bir itinera olarak nitelendirilen anıt, muhtemelen birkaç basamaklı bir kaide üzerinde, alt ve üst kısmı çıkıntılı profilli, en az elli dokuz blok ve en az on kattan, örme tekniğiyle meydana getirilen prizmatik bir gövdeden oluşmakta olup gövdenin üç yüzü yazıtla kaplıdır.
Anıtın önyüzü “Roma dostu ve imparatorsever” Likyalıların Claudius'a bir ithaf yazıtını içerdiğinden bir onur anıtı niteliğindedir. Sol yanyüzün ilk sekiz satırı bir yol inşaatı yazıtı olup imparatorun bir iyilikseverlik eylemi olarak öne çıkmaktadır. Bunun altında yer alan ve sağ yanyüzde devam eden satırlar ise, salt bir yol listesidir. Anıtın üzerinde İmparator Claudius'un atlı ve büyük olasılıkla bronzdan bir heykelinin durduğu tahmin edilmektedir. Tüm yüksekliği en az 12-13 m.yi bulan söz konusu heybetli anıt, Likyalıların başkentinde emperyal güce teslimiyetin bir simgesi ve emperyal icraatın propaganda aracı olarak, kent topografyasının merkezi bir noktasında, olasılıkla Patara'nın ana caddelerinin kesiştiği yerde dikildiği düşünülmektedir.