Tarih-i Enderun'un Tezkire Kısmı

Tayyar-zade Atainın en önemli eseri "Tarih-i Enderim" veya "Tarih-i Ata" olarak bilinen eserdir. 5 cilt olarak tertiplenen bu eserin ilk üç cildinde Osmanlı bürokratlarının, devlet adamlarının, bilim adamlarının ve bazı askeri smıtlarm yetiştirildiği bir kurum olan Enderiin'un, kuruluşundan kendi dönemine kadar bütün özellikleriyle ayrıntılı tarihi anlatılmaktadır. Eserin 4 ve 5. Cildi ise bir nevi tezkiredir. Daha doğrusu bu ciltler bir tezkireden çok bir şiir antolojisi hüviyetindedir. Bu ciltlerde padişahların, şehzadelerin ve ilgili padişah dönemindeki enderündan yetişen şiirlerin şiirlerinden örnekler verilmektedir. Bazı şâirler hakkında geniş bilgiler verilirken birçoğu hakkında bir veya birkaç cümlelik bilgilerle yetinilmiştir.

Bazılarının ise sadece adları zikredilerek şiirlerinden örnekler verilmiştir. Toplamda 256 şairin yer aldığı bu tezkirenin önemli özelliği de tarihi ve edebi kaynaklarda, şueara tezkirelerinde adı ge çmeyen veya adı geçse de hakkında bilgi bulunmayan bazı şâirler hakkında kısa da olsa bilgilerin yer alıyor olmasıdır. Özellikle bir şairin adı, mahlası, ailesi, mesleği, enderimun hangi odasından yetiştiği, daha sonraki görevleri vs. hakkında çok kısa da olsa bilgilerin yer alması ve şiirlerinden örnekler verilmesi edebiyat tarihi açısından önem taşımaktadır.