Yeraltından Notlar

Yeraltından Notlar, Dostoyevski'nin yaratıcılığında bir dönüm noktasıdır. Dostoyevski bu yapıtında yepyeni bir anlatım denediğini, "Müzikteki geçişleri bilirsin. Bu da tıpkı öyle olacak. Birinci bölümdeki gevezelikler, ikinci bölümde yerlerini ani bir katastrofa bırakacak," şeklinde ifade eder yazdığı bir mektupta.

Yapıtın 'ideolog' baş kişisi, Dostoyevski'nin sonraki yapıtlarındaki Raskolnikov, Terentyev, Karamazovlar gibi tüm 'anti-kahraman' dönemin edebiyatındaki genel eğilimin aksine ne soylu, ne de küçük burjuvadır. Sosyal çevresi tarafından aşağılanmaktan acı çeken, içinde bulunduğu toplumsal şartlara bireysel bir isyan geliştiren küçük bir memurdur. Dostoyevski bu isyanın özüne dönmenin aydınlarınca pek hoş karşılanmayan paradoksal düşünceler yerleştirerek 1870'lerin Rus aydınlanmasına da kıyasıya bir eleştiri getirir. Kimi çevrelere göre yapıt, varoluşçuluğun edebiyattaki ilk yansımasıdır.